Hoofdstuk uit het boek Jnana yoga: de kracht van ontwakend bewustzijn
Dierbare vrienden,
Liefde is een moeilijk onderwerp. Er wordt vaak over gepraat en veel goeds en bijzonders aan toegeschreven. Aan de andere kant zijn de levenswijzen op deze wereld zo, dat we ons kunnen afvragen of we de werkelijke betekenis en waarde van liefde wel kennen.
Persoonlijk voel ik als ik bij het begrip liefde stil sta, zoiets dieps en verrijkends dat ik eigenlijk niet weet hoe woorden dat kunnen omvatten. Ook is het de vraag of de werkelijkheid ervan wel begrepen kan worden als het niet binnen de belevingswereld van iemand valt.
Wij kunnen liefde niet hebben, creëren of verwerven en toch is iedereen er diep binnenin mee bekend. Wij kennen allemaal momenten waarin we door liefde zijn aangeraakt, ook al waren ze kort en bestaan ze alleen nog in onze diepe herinnering aan de vroegste kinderjaren. Dit kennen vormt wel de basis van ons verlangen en het zoeken naar liefde, want we weten ergens diep binnenin dat liefde werkelijk geluk inhoudt.
De onderwerpen van dit boek gaan over zaken waar we tegenaan lopen, omdat we niet helder hebben wat ze eigenlijk inhouden en hoe we er mee omgaan: ajnana. Door deze onwetendheden bewust te krijgen, ontdekken we de realiteit zoals ze werkelijk is.
Ook bij liefde is het belangrijk na te gaan wat liefde niet is, om tot haar werkelijke waarde te komen. Liefde is een vorm van energie die alleen maar plaats kan vinden in open bewustzijn, dat wil zeggen in volledige openheid en oprechtheid. Pas als het denken niet meer de leidraad is, komt liefde uit het hart van ons innerlijk. Dit is voor velen echter niet een realiteit. We zullen de onwerkelijke betekenis en waarde van liefde moeten doorzien en loslaten om tot diepere intenties te komen.
Zolang we denken, dat we liefde kunnen creëren of verwerven, handelen we vanuit het eigenbelang en komen we enkel tot aspecten die ons persoonlijk dienen. Zo kunnen we van iemand houden, maar als diegene weg valt, voelen we hoe groot het persoonlijke belang is. Op zo’n moment ervaren we onze eigen behoefte aan veiligheid of geborgenheid en missen de ander omdat die in onze behoefte voorzag.
Zo kan het verlies van een kind voor ons het verlies van vreugde betekenen, omdat het kind die waarde aan ons leven toevoegde. We kunnen god liefhebben, maar toch vooral uit zijn op eigen bevrijding of op vervulling van onze eigen wensen. We kunnen iets uit liefde geven, maar worden boos als het vervolgens niet op dezelfde manier gehonoreerd wordt.
Verliefdheid is ook iets anders dan liefde. Er kan een grote openheid naar de ander ontstaan, maar dit is te vergelijken met de openheid van een kind dat door een nieuw speelgoed volledig gefascineerd is. Het duikt erin, onderzoekt het van alle kanten en maakt het zich volledig eigen.
Blinde liefde voor iemand of voor een land, nationaliteit of geloofsovertuiging kan catastrofale gevolgen hebben, omdat alleen het persoonlijke belang daarmee gediend wordt. De drijfveer achter deze liefde is het willen hebben of zeker willen stellen van de eigen belevingsruimte. Het ontstaat uit machtsbehoefte en gaat vaak ten koste van een ander. Liefde kan niet van mij of jou zijn, het is niet persoonlijk maar universeel. We kunnen wel onze persoonlijk affectie, maar niet onze persoonlijke liefde aan iemand geven. We kunnen ons alleen overgeven, zodat liefde door ons heen naar buiten kan komen. Er is liefde of niet.
Liefde lijkt ons misschien wel goed of belangrijk, maar daadwerkelijk blijken we al eeuwen vooral gebonden aan onze persoonlijke begeerten en behoeften, waardoor er weinig openheid is voor werkelijke liefde. Hoe groot de behoefte aan liefde in deze wereld ook moge zijn, het blijft voor ons moeilijk onze persoonlijke belangen los te laten en tot overgave te komen.
De liefde waar ik hierover wil spreken is een energie die het persoonlijke van de mens overstijgt. Het is de vraag of het wel liefde genoemd kan worden, want de oorspronkelijke en gangbare betekenis van liefde heeft veel meer met begeren en loven te maken. Ik noem het wel liefde omdat ik in die energie een immense en onvoorwaardelijke positieve kracht voel naar alles wat bestaat. Deze kracht is zowel dienend als lovend en het ervaren ervan behelst een gelukzaligheid waar in feite iedereen naar verlangt.
Liefde heeft te maken met overgave en is de uiteindelijke beleving van alle yoga. Overgave die ontstaat in diepe ontspanning en die zo volledig is dat onze persoonlijkheid vervaagt. In liefde zijn we opgenomen in de onderliggende en dragende basisenergie waar de gehele schepping op stoelt en uit voortkomt.
Veel mensen laten ontspanning niet zo diep toe. Yoga wordt meer gebruikt om de opgehoopte spanningen in de persoonlijkheid te neutraliseren en staat zodoende ook in dienst van de persoonlijkheid. De werkelijke waarde van yoga ontstaat als de persoonlijkheid door overgave transparant wordt en de menselijke ziel in verbinding komt met de kosmische of goddelijke ziel. In deze verbinding komen we in aanraking met de onpersoonlijke energie van liefde die aan het goddelijke eigen is en dus ook de basis is van ons innerlijk en de gehele schepping.
Liefde in de hatha yoga
Of er in de hatha-yoga beoefening ruimte ontstaat voor liefde is afhankelijk van de mate van onze ontspanning. Via de asana’s leren we het lichaam beter kennen. Door de fysieke spanning te voelen en los te laten, kunnen we ons lichaam transparanter maken voor de dieperliggende emotionele en mentale energieën. Hoe dieper we ons -ik- in zachtheid loslaten en aan ons innerlijk overgeven, des te transparanter worden we voor het kosmische of goddelijke.
Door de kosha’s (lagen die de ziel omhullen) heen, komen we meer in verbinding met deze energie. Liefde is dan de daadwerkelijke beleving van de reünie van de individuele ziel met het goddelijke.
Het loslaten van de persoonlijkheid en het ervaren van liefde in de hatha-yoga beoefening levert een vanzelfsprekende en verbazingwekkende soepelheid op. Ook maakt de volledige overgave aan het innerlijk, de ademhaling vanzelf moeiteloos diep. Als in de hatha-yoga beoefening sprake is van volledige overgave, komen alle yogavormen tezamen en is liefde hun vervulling.
Wie het kleingeestige en beperkte
van zijn -ik- inziet
geeft doorgang
aan de stroom van liefde.
~ * ~
Als er overgave is
aan het hart
dan mag zijn liefde
het brein opklaren
het gevoel vermilden
het lichaam verzachten
en elke cel verlichten.
~ * ~
Het hart geeft
stabiliteit aan het -zijn-
ruimte aan
het bewust-zijn-
en liefde aan de wereld.
~ * ~
Pas als je manifestatiedrang
tot rust komt
ervaar je
wat er uit je binnenste voortkomt.
Pas als je lichaamsmanifestatie
zich ontspant
ervaar je hoe de energie rijkelijk stroomt.
Pas als je je interesse in de zintuigen
loslaat
ervaar je innerlijke waarden.
Pas als je jezelf als geheel
er laat -zijn-
ervaar je verbondenheid met alles wat er -is-.
Pas als je je innerlijk daarin
de vrijheid geeft
ervaar je hoe alles puur bewustzijn
en liefde is.
~ * ~
Als je je opent
voor een herinnering
aan het hart
open je je
voor een mooie
maar oude ervaring
en hoop je op herhaling.
Maar als je je opent
voor dit moment
open je je echt
voor het wezenlijke
en dat opent je hart.
In love,
Anandajay